eRCee schreef:
Het is opvallend dat er in dit topic door vier of vijf mensen wordt aangegeven dat Borgman je met een onbevredigd gevoel achterlaat. De film is pointeloos en zinloos, wordt door een aantal users opgemerkt, en ik deel die mening (zie bijvoorbeeld het bericht van Karel van H.). Deze eenstemmigheid geeft te denken.
Het probleem zit hem er volgens mij niet zozeer in dat veel dingen onverklaard blijven. Het ontbreken van een climax helpt zeker niet, maar is ook niet het grondprobleem. Punt is namelijk dat Van Warmerdam er niet in slaagt zijn absurdisme aan de realiteit te linken, zoals bijvoorbeeld schrijvers als Kafka en Saramago dat doen. Het ontbreekt in Borgman aan een kader dat er zeggingskracht aan geeft. Dat kader zou een normale hoofdpersoon kunnen zijn, een protagonist met wie je kan meeleven, of bijvoorbeeld een maatschappij-kritische setting, of (desnoods) een allegorische betekenis. Maar dat alles is er niet. Borgman is gewoon die redelijk vertelde, droogkomische film met een aantal absurde ontwikkelingen, en daar blijft het bij.
Het beschouwen van de groep rond Borgman als een stel aliens of engelen, wat overigens heel plausibel is, vormt geen oplossing. Het verklaart wel bepaalde dingen die in de film gebeuren, maar geeft er geen betekenis aan. (En sowieso; zes mensen vermoorden om vier recruten te werven lijkt me een weinig efficiënt proces.)
Verder is Borgman best een leuke film hoor, zeker het eerste uur, en pas het laatste half uur ga je je steeds meer realiseren dat er niks achter zit en slaat de verveling soms toe. Wat ik sterk gedaan vond is dat het personage van Camiel Borgman maar ook zijn handlangers lang de sympathie blijven behouden, gewoon omdat ze geen kwade wil uitstralen, en alle gruwelijkheden uitvoeren met een vanzelfsprekendheid die gemakkelijk verward kan worden met moreel gelijk. Daarnaast is de opening sterk, vormen het huis en de tuin fraaie decors, en is de humor aardig.
Kortom; je kan je tijdens het kijken best amuseren met Borgman maar daarna is het een kwestie van snel vergeten. Jammer.
klopt lijkt niet verder te komen dan boksen in het luchtledige, kan natuurlijk een tijdje vermakelijk zijn als in: wat gebeurt hier allemaal?
maar op een geven momentwil je als (kritische) kijker toch tot de kern geraken en als die er helemaal niet blijkt te zijn stort de film vroeg of laat als een kaartenhuis in elkaar, kwaliteit beklijft troep pleegt geen coup.
verder dan wat asociaties en verwijzingen leek het niet te raken en hierdoor kwam het hele gebeuren jammer genoeg niet echt van de grond, werd niet naar een hoger plan getild
bij kafka ontbreekt ook de kern maar dat is uiteindelijk weer de kern, zie bijvoorbeeld als K in het slot ernaar toe belt en enkel een gelach hoort, het blijft om de kern heen draaien, net als het bureacratische systeem dat geen feitelijke kern heeft enkel verwijzing naar (van het kastje naar de muur spelletje - hier is altijd ergens anders)
toch (zo als je terecht opmerkt) slaagt Kafka er volledig in middels de opzet eerst inhoud dan vorm met iets wezenlijks te komen, dat beklijft, het aan tonen van het kernloze binnen de belachelijkheid van het systeem, waarom zijn werken zo goed zijn is dat hij dit schijnbaar achteloos in een verhaal weeft op een manier zodat het onwezenlijke wezenlijk wordt,
bij van Warmerdam krijg ik sterk de indruk dat die iets te veel aanklooit en hoopt op een goede inval/toevalstreffer, of ergens begint en maar ziet waar het schip strand, nu zijn er sommige die zo'n sterke sfeer neer kunnen zetten dat ze zelfs met een flut verhaal nog weg kunnen komen, maar zo sterk is de sfeer niet in warmerdam zijn films, het is er wel in bepaalde maten, maar niet overtuigend genoeg, te zwak, alsof het enkel een generale repetitie betreft inplaats van de grand finale, enkel de flauwe glimlach inplaats van de bulder lach.
is verder aan hem wat voor manier die werkt, alleen als over de gehele film gesproken de vorm te flauw blijkt te zijn en de inhoud niet voldoende aanwezig dan ga je vroeg of laat voor de bijl en val je door de mand
als eenmaal de balans wordt opgemaakt,
want afgezien van wat sterke beelden en grollen en grapjes her en der kan de kijker niet anders dan tot de onvermijdelijke conclusie komen van: ja ok, maar wat wil je nou eigenlijk vertellen?
wat is de zin?
wat betekend dit alles?
Hij zal dan misschien zijn schouders ophalen of mogelijk iets zeggen van: moet alles iets betekenen dan?
mag hopen dat die niet zo stompzinnig antwoord geeft
want in film moet alles iets betekenen,
sterker in film betekend alles iets, zelfs al weet de reggiseur niet wat (spoiler: dat zijn vaak de slechtere films)
anders kan je net zo goed een mongool een camera geven terwijl die 10 dagen zonder eten vast zit in de efteling
onder begeleiding van een of anderen filosoof die hem aan het verstand probeert te brengen dat hij zich zelf enkel kan leren kennen door de droomvlucht zo vaak in te gaan tot dat die er helemaal naar van is en elke behoefte naar ideaal heeft verloren.
zo'n film zou dan prima de titel: gnōthi sauton kunnen hebben
of gnōthi sauron/satan
het absurdisme is eindeloos, bodemloos
als kapstok prima inzetbaar maar als fundering is het niets dan los zand
enkel bruikbaar voor de uitzonderingen (meesters) die de absurditeit van het (burger) bestaan dusdanig weten vast te leggen dat de existentiële kermis volledig wordt gespiegeld in hun werk, als dat goed wordt uitgevoerd heeft niemand het nog over velossingsleer... of betekenis, alle vragen worden ingelost zo niet opgeslokt door de juiste toon die van af het begin is gezet,
er is geen ontsnappen aan je moet gewoon kijken/ervaren en bovenal het moet geloofwaardig zijn zo geloofwaardig dat je je nergens aan stoort, alles valt op zijn plaats, alsof de juiste drugs zijn genomen op de juiste plaats, tijd en ruimte vervallen etc, het enige waar je je aan zou kunnen storen is de geloofwaardigheid zelve, als ware de realiteit is ingewisseld voor een hyper realiteit en je hierdoor enkel af en toe afvraagt hoe kan dit?
dit is te geniaal... etc, het moet enthousiasme los maken in de toeschouwer, de depressie van het bestaan in vol verdriet tonen alsmede de cosmic joke die achter alles schuil gaat (relativering = frisse lucht) dat is zo ongeveer in de kern een meesterwerk, alle genres doorbroken dan is meteen ook het medium film overwonnen middels de aloude bekende 'vrienden' herkenbaarheid en vernieuwingsdrang = orginaliteit
het mag duidelijk zijn dat warmerdam dat in dit leven nooit niet gaat waarmaken
het probleem van Warmerdam en met hem 99% van de mensheid/regisseurs/schrijvers/muzikanten/kunstenaars etc
is dat hij god (de waarheid) niet begrijpt (lees niet wil begrijpen = niet kan begrijpen)
uiteindelijk wordt je dan vroeg of laat (ook al heb je nog zo veel talent)
niets anders dan een ordinaire loopjongen van de duivel hemzelf
enkele uitzonderingen daar gelaten die zich op de een of andere manier op de zijlijn hebben geplaatst en de gekte tonen maar het ook weten te verantwoorden door hun meesterschap, het heeft een functie, het dient de film, sterker nog bij de allegrootste maakt het de film.
je kan dan wel (als middelmatig regisseur) uit pure nood lukraak meisjes stoeptegels laten gooien op soliciterende tuinmannen (las in een interview dat er horror 'mensen' waren die hier om geaplaudiseerd zouden hebben, als een kudde wilde beesten, hoe verdorven, quelle absurdité!
wat een niets ontziend eenzaam en waardeloos leven ben je dan in gevallen/gevangen, maar dat terzijde)
als je dan aan het einde van de rit niet met een uitleg komt die hout snijdt omtrent dit soort groteske uitstapjes, waar was het dan uiteindelijk goed voor?, kwaad om kwaad?, bezetenheid oke, maar diep het op zijn minste uit anders is het zo random dat mensen er nog nihilistisch van kunnen geraken ook (zij die programmeerbaar zijn) en dan ben je als film maker gewoon onverantwoordelijk bezig ergo een verkapte psychopaat (communiceren van kwaad om kwaad) die zich voor het gemak verschuilt achter de sluier van het medium film en loze kreten als: creativiteit gaat boven alles, vrijheid van de maker en in film is alles geoorloofd.
natuurlijk de mentaliteit van een miserabel mens, want film = realiteit = film
maar welke vrijheid hebben we het hier eigenlijk over?, als je zelf niet helemaal begrijpt hoe/wat/waarom je communiceert ben je enkel een speelbal van je eigen onvermogen (tot aan de meeste dwaze vormen toe), met niet al te veel talent maar net genoeg om de rest van de neerlandse regisseurs de pas af te snijden (als dat de ambitie is, wordt er niet al te hoog ingezet...)
in de filmwereld blijven dit soort films (vorm boven inhoud) 9 van de 10x steken op een zeker niveau van verheerlijking dan wel verdoemenis, of ook niet zelden: verheerlijking van de verdoemenis
zo als evengoed de films met een verlossingsleer vaak blijven steken op een niveau van propaganda prediken, goedkope uitvluchten (deus ex machina die je om de oren slaat) in plaats van de hel en de hemel samen op de weegschaal van het bestaan te plaatsen, de wereld is slecht en de mens heeft de potentie tot het goede maar kiest vaak voor het slechte omdat die wordt bespeeld door de wereld. dat er demonen/duivels/engelen etc achter schuil gaan mag geen verassing zijn (de hel is leeg alle demonen zijn reeds hier, of is hier al de hel>?)
hoe dan ook
het beste zijn de films die het kwaad (onrust) en de harmonie (rust) beide evenwichtig aan bod laten komen,
de held die een helletocht doormaakt als loutering om zo de berg der begoocheling (bestaan) te beklimmen/te bedwingen om uit eindelijk in het paradijs (eeuwige dood/geen incarnatie meer) te belanden
een oplossing voor de 'van warmerdams' (verwarringsdans) zou kunnen zijn dat deze verwarde/verloren zielen
de hoofdwerken van Dostojevski eens rustig gaan lezen/bestuderen
Kafka is qua opzet geniaal binnen wat die wil vertellen maar uiteindelijk blijft die ook maar als een steppenwolf rondolen in het spiegelpaleis, er is niet een ontsnapping uit het labyrinth, de fata morgana wordt niet uitgezet
Dostojevski komt dan temminste met een verlossingsleer, hij toont het verderf en tevens de oplossing (buigen of barsten)
de mens heeft een verlossingsleer (uitdoven van ideaal & identiteit = de oplossing) nodig anders raakt die verstrikt in de 1001 valkuilen der wereld waan, althans dat is de logica van de ontwikkeling/bestemming van de mens, van slecht naar goed,
nu snap ik ook wel dat we in een tijd leven waarin alles is omgedraaid, goed = slecht = goed en vice versa
het nihilisme viert hoogtijdagen in de hoofden en harten der mensen, de verwarring was nog nooit zo groot, en overheid hoeft maar boe of bah te roepen en in de handen te klappen of alle cultuur dieren staan weer in de rij te buigen als knipmessen voor het nieuwe sociale experiment.
voor velen lijkt waarheid iets uit een ver verleden, en ademen ze gretig de leugen alsof het zuurstof is.
cognitieve dissonantie + het stockholm syndroom blijkt een dodelijke duo te zijn waarbij het woord naiviteit verbleekt en een extreem eufemisme is
voor film kan het uiteraard vermakelijk zijn het spel der list en bedrog, manipulatie en sensatie, hoe de ziel heen en weer schommelt tussen saw en cube al hebben die beide films nog meer te vertellen dan borgman,
opzich kan een enkel absurde film ook best, alleen dan moet het wel meer vloeien en niet zo statisch gebracht worden,
en bovendien het hele medium ten volste benut worden, kreeg bij borgman toch het idee van tussen wal en schip verhaaltje, te statisch voor een film en te filmisch voor een toneelstuk. ergens lijkt bij warmerdam de rem er te veel op te zitten, zal ongetwijfeld met zijn jeugd te maken hebben maar als je niet echt weet wat je wil vertellen danwel niet helemaal weet te toveren met licht kan je beter zwijgen en bijvoorbeeld klompen gaan maken in een schuurtje ergens in Lutjebroek
tot slot nog in algemene zin gesproken dat de filosofie/religie/psychologie/wetenschap?
eerder een last is dan een leidraad wat betreft de weg naar verlossing moge duidelijk zijn
tenzij je spreekt van een hoofdstroom die het terug keren tot de bron (eenvoud) als weg communiceert
blijf orgineel anders verkramp je, als je verkrampt stagneer je, tot dat je helemaal weg roest en doorot van binnen ergo de zielendood = karaktermoord, hoe meer verkramping hoe minder karakter
pinokkios zijn er al genoeg op de wereld
hou het leven soepel en ga dansend door de hoepel: https://www.youtube.com/watch?v=yewD10MQL5I&ab_channel=keddGagarinMuzik
liever losjes in de bosjes dan strak aan de tak, etc.
stoeptegels zijn overschat
Dostoevsky’s dream of a worldwide plague | The Book Haven - bookhaven.stanford.edu
